آرتریت روماتوئید یا رماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید یا رماتیسم مفصلی، یک بیماری خودایمنی و التهابی است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله کرده و باعث التهاب (تورم دردناک) در بخش‌های آسیب‌دیده می‌شود.

رماتیسم مفصلی عمدتا به مفاصل دست، مچ و زانو حمله می‌کند و این نواحی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آرتریت روماتوئید باعث بروز گردن‌درد عصبی نیز خواهد شد. پوشش مفصلی که درگیر رماتیسم مفصلی است، ملتهب می‌شود و به بافت آن آسیب وارد می‌کند. این آسیب، باعث ایجاد درد طولانی مدت و مزمن شده و باعث تغییر شکل مفاصل می‌گردد.

به‌علاوه ممکن است آرتریت روماتوئید، دیگر بافت‌های بدن را نیز تحت تاثیر قرار داده و در اندام‌هایی مانند ریه، قلب و چشم اختلال ایجاد کند.

علائم روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن محسوب می‌شود که علائم آن، التهاب و درد مفاصل است. اگرچه علائم روماتیسم مفصلی ارگان‌های گوناگونی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما علائم اصلی آرتریت روماتوئید شامل موارد زیر است:

• احساس درد در مفاصل
• حساسیت و تورم مفصلی
• گرفتگی مفاصل
• اختلال در عملکرد مفاصل و تغییر شکل آن‌ها

  

  این علائم از خفیف به شدید متغیر است. موضوع حائز اهمیت این است که به هیچ عنوان نباید علائم روماتیسم مفصلی را نادیده گرفت؛ حتی اگر هر چند وقت یک‌بار این نشانه‌ها ظاهر و خودبه‌خود رفع شوند، باز هم دلیلی بر نادیده گرفتن روماتیسم محسوب نخواهد شد. آشنایی با علائم اولیه روماتیسم مفصلی به شما و پزشک معالج در درمان زودهنگام و موثر این بیماری کمک شایانی می‌کند.

  علل روماتیسم مفصلی

  آرتریت روماتوئید در پی واکنش ایمنی بدن رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم خود حمله می‌کند. متخصصان به‌طور دقیق نمی‌دانند که چه عواملی باعث بروز روماتیسم مفصلی می‌گردد. اما بعضی عوامل ژنتیکی و محیطی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

  این عوامل عبارت‌اند از:

  سن: روماتیسم مفصلی ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما احتمال بروز آن با بالا رفتن سن افراد افزایش می‌یابد. آرتریت روماتوئید در میان بزرگسالانی که در دهه هفتم زندگی خود (شصت سال به بالا) به‌سر می‌برند، شایع‌تر است.

  جنسیت: احتمال بروز روماتیسم مفصلی در بین زنان، دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.

  ژنتیک: بعضی ژن‌‌ها بیشتر در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی قرار دارند. این ژن‌ها که ژنوتیپ کلاس HLA نامیده می‌شوند، ممکن است باعث تشدید این بیماری در فرد مبتلا به روماتیسم مفصلی شوند. همچنین عواملی مثل سیگار کشیدن یا چاقی، می‌توانند احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی را در افرادی که این ژن در بدن آنها وجود دارد را افزایش دهند.  

  سیگار کشیدن: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که سیگار کشیدن خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را به طرز شدیدی افزایش می‌دهد. این مساله برای افراد مبتلا به روماتیسم در کند کردن روند درمان یا تشدید بیماری بسیار شدیدتر است. همچنین نتایج تحقیقات نشان داده است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید در بین کودکانی که مادران سیگاری دارند، دو برابر کودکان دیگر است.

  زایمان: زنانی که زایمان را تجربه نکرده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی قرار دارند.

  چاقی: خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در افراد چاق بیشتر است. چاقی و اضافه وزن، ریسک بروز آرتریت روماتوئید را در افراد افزایش می‌دهد.

  تشخیص آرتریت روماتوئید

  تشخیص روماتیسم مفصلی پروسه‌ای زمان‌بر و مستلزم معاینه‌های بالینی و آزمایش‌های متعدد است. پزشکان از روش‌های گوناگونی برای تشخیص روماتیسم مفصلی استفاده می‌کنند.

  ابتدا، علائم و سابقه پزشکی فرد بررسی می‌شود و معاینه فیزیکی از مفاصل توسط پزشک صورت می‌پذیرد؛ این معاینه‌ها شامل موارد زیر است:

• بررسی تورم و قرمزی در ناحیه مورد نظر
• بررسی عملکرد مفصل و دامنه حرکت
• لمس مفاصل آسیب‌دیده برای بررسی تعادل و انعطاف‌پذیری آن
• تست رفلکس و قدرت عضلانی

اگر نتایج این معاینه‌ها نشان دهد که فرد مشکوک به روماتیسم مفصلی است، پزشک معالج فرد را به متخصصی به نام روماتولوژیست ارجاع می‌دهد.

از آنجایی که هیچ آزمایش واحدی جهت تایید ابتلای بیمار به روماتیسم مفصلی وجود ندارد، پزشک متخصص باید از چندین آزمایش مختلف استفاده کند.

انواع آزمایش تشخیص روماتیسم

ممکن است از بیمار آزمایش خون گرفته بررسی شود که آیا آنتی‌بادی‌های خاص یا موادی مثل وا‌کنش‌دهنده‌های فاز حاد (که در صورت التهاب افزایش پیدا می‌کنند)، در بدن بیمار وجود دارد یا خیر. این موارد ممکن است تاییدی بر روماتیسم مفصلی باشند و به تشخیص دقیق‌تر آن کمک کنند.  

در بعضی موارد به فرد بیمار آزمایش‌هایی مثل سونوگرافی و ام‌آرآی تجویز می‌شود. این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که کدام مفصل درگیر روماتیسم شده و شدت درگیری مفاصل تا چه حد است.

تشخیص به‌موقع و درست آرتریت رئوماتوئید، به درمان سریع‌تر بیماری کمک می‌کند و آسیب ناشی از این بیماری را به‌حداقل می‌رساند.

درمان روماتیسم مفصلی

برای درمان روماتیسم مفصلی می‌توان از دارو، مراقبت‌های فردی، تغییر رژیم غذایی، ورزش و حتی درمان گیاهی استفاده کرد. داروهایی که عموما برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید تجویز می‌شوند، روند بیماری را کند می‌کنند و از تغییر شکل مفاصل جلوگیری می‌کنند.

برخی از داروهای تجویزی برای روماتیسم مفصلی به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند و هدف از تجویز برخی دیگر، کاهش آسیبی است که بیماری به مفاصل فرد مبتلا وارد کرده است.

داروهای زیر، به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.

• داروهای ضد التهاب استروئیدی
• کورتن
• استامینوفن

  داروهای زیر برای کاهش آسیب‌هایی که روماتیسم مفصلی به بدن بیمار وارد می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• داروی ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری که از پاسخ سیستم ایمنی بدن جلوگیری می‌کند و منجر به کاهش پیشرفت بیماری می‌شود.
• داروهای بیولوژیک که به‌جای جلوگیری از واکنش سیستم ایمنی بدن، به التهاب واکنش نشان می‌دهند.
• مهارکننده‌ آدم کیناز (Janus kinase) که برخی از واکنش‌های ایمنی بدن را مهار می‌کند.

درمان خانگی آرتریت روماتوئید

بعضی درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی شما درهنگام ابتلا به آرتریت روماتوئید کمک کنند. این روش‌ها شامل ورزش، استراحت و استفاده از لوازم طبی هستند.

ورزش

 تمرین‌های ورزشی سبک، می‌توانند به بهبود دامنه حرکت مفاصل و افزایش تحرک کمک کنند. همچنین ورزش کردن به تقویت عضلات و کاهش فشار بر روی مفصل کمک کند. پیشنهاد می‌کنیم برای بازیابی قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری حتما یوگا را امتحان کنید.

استراحت کافی

استراحت و خواب کافی، به کاهش التهاب و درد و خستگی مفاصل کمک می‌کند.

کمپرس گرم یا سرد

کمپرس گرم یا سرد نه تنها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند، بلکه روش موثری برای اسپاسم عضلانی است. روش جایگزین کمپرس گرم و سرد، دوش گرفتن آب گرم یا آب سرد است که روش موثری در کاهش گرفتگی عضلات محسوب می‌شود.

دستگاه‌های کمکی

استفاده از لوازم طبی مثل آتل، بریس و گردن‌بند طبی  مفاصل را در حالت استراحت نگه می‌دارد. این کار به کاهش التهاب کمک بسیار زیادی می‌کند. همچنین استفاده از عصا به فرد بیمار کمک می‌کند تا در هنگام بروز درد هم تحرک داشته باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله با شما درباره روماتیسم مفصلی، علائم و علل بروز این بیماری و تشخیص و درمان آن صحبت کردیم. اگر تجربه‌ای در ابتلا و درمان آرتریت روماتوئید دارید، آن را با خواننده‌های ما درمیان بگذارید.