دررفتگی کشکک زانو میتواند بنا به دلایل مختلفی همچون آسیب دیدن در ورزش، تصادف یا افتادن در حین کار و ... ایجاد شود. تعیین علت و میزان آسیب، نقش مهمی در درمان دررفتگی زانو یا کشکک زانو دارد. متأسفانه از عوارض شایع این بیماری، آسیب دیدن اعصاب و رگها، وارد آمدن آسیب به بافتهای اطراف زانو و در برخی موارد سیاه شدن و بیحس شدن پا است. با تشخیص و درمان به موقع و اصولی میتوانیم از بروز مشکلات جبرانناپذیر جلوگیری کنیم.
دررفتگی کشکک زانو چیست؟
سابولاسیون یا Subluxation به مفهوم دررفتگی کشکک زانو است که به آن ناپایداری کشکک زانو نیز گفته میشود. کشکک زانو استخوان کوچکی است که نقش محافظتی داشته و در قسمت انتهایی استخوان ران قرار دارد. کشکک زانو وظیفه مکانیزم اکستانسور یا به عبارتی مکانیزم بازکننده و مستقیم کننده زانو را برعهده دارد. این مکانیزم، ساختاری زنجیرهای داشته و بهواسطه آن فرد قادر به صاف کردن زانوی خود خواهد بود. ناپایداری کشکک زانو روی حرکت کاسه زانو تأثیر گذاشته و بیماریهایی چون دررفتگی و نیمهدررفتگی را منجر میشود.
اکثر آسیبهای کشکک، زانو را به سمت خارج فشار داده و باعث آسیب رساندن به رباط داخل زانو یا رباط میانی پاتلوفمورال میشوند. انواع دررفتگی زانو شامل موارد زیر هستند:
دررفتگی مفصل زانو
دررفتگی کامل کشکک زانو
نیمه دررفتگی کشکک زانو یا دررفتگی جزئی کشکک زانو
دررفتگی پروتز زانو
علائم دررفتگی مفصل زانو
این نوع از دررفتگی زانو معمولاً به دلیل بروز حوادث رخ داده و با ورم و درد بسیاری هم راه است. دررفتگی زانو با احتمال بالایی منجر به آسیب دیدن عروق و اعصاب اطراف مفصل زانو شده و جا انداختن زانو میتواند کشیده شدن یا وارد آمدن فشار بالا به این عروق و اعصاب را تشدید کند. تحت فشار قرار گرفتن این رگها، باعث انسداد آنها شده و در نتیجه خونرسانی به ساق پا مختل خواهد شد. از علائم این انسداد، سیاه شدن ساق پای بیمار خواهد بود. در برخی موارد کشیدگی اعصاب اطراف زانو میتواند به فلج شدن اعصاب پا و کرخت شدن آن منجر شود.
علائم در رفتگی کشکک زانو
مهمترین موضوع برای درمان، آگاهی از علائم دررفتگی کشکک زانو و مفصل زانو است. زمانیکه بنا به دلایل مختلف و بروز آسیب، کشکک زانو از محل اصلی خود خارج میشود، در ظاهر زاویه قرار گرفتن کشکک تغییر کرده و با علائم زیر همراه خواهد بود:
عدم امکان راه رفتن
عدم امکان صاف کردن زانو
احساس درد شدید در زانو
تورم ناگهانی در زانو
صدا دادن یا به عبارتی تقتق کردن زانو
گیر افتادن یا قفل شدن زانو
احساس درد پس از نشستنها و ایستادنهای طولانی مدت
علائم دررفتگی پروتز زانو
علائم دررفتگی پروتز شباهت زیادی به علائم دررفتگی کشکک زانو دارد. اما یکی از مهمترین و عمدهترین نشانههای آن، احساس درد شدید در محل قرارگیری پروتز است.
درمان دررفتگی زانو و کشکک زانو
دررفتگی زانو و درمان آن بیشتر به نوع آسیب، شدت آسیب و سابقه دررفتگی قبلی بستگی دارد. در ادامه به معرفی و بررسی برخی روشهای درمانی میپردازیم.
روشهای درمانی غیر جراحی برای رفع مشکل دررفتگی زانو
روشهای مختلفی برای درمان زانو درد وجود دارد که بیشتر آنها با توجه به نوع آسیب وارده مورد استفاده قرار میگیرند. در این شرایط پزشک متخصص تلاش میکند تا با یافتن علت اصلی بروز بیماری، یکی از روشهای زیر را برای درمان دررفتگی زانوپا یا کاهش درد انجام دهد.
استفاده از کمپرس یخ
آتلبندی و استفاده از بریس
ماساژدرمانی یا درمان با روش کایرپرکتیک
الکتروتراپی یا تحریک الکتریکی عضلات چهار سر ران
تزریق اپیدرال
روش مککونل یا نواربندی کشکک زانو
استفاده از زانوبند چهار فنره
جراحی کشکک زانو
عمل جراحی معمولاً در آسیبهای بسیار حاد و جدی مانند پارگی رباط صلیبی و دیگر رباطها انجام میشود. البته اگر فرد قبلاً هم سابقه دررفتن کشکک زانو را داشته باشد، بنا به تشخیص پزشک ممکن است به جراحی نیاز باشد. روشهای جراحی برای درمان دررفتگی کشکک زانو به شرح زیر هستند:
جراحی لترال ریلیز
انتقال توبوزیتی درشتنی
بازسازی رباط میانی پاتلوفمورال
انجام تمرینات ورزشی
فیزیوتراپیستها برای درمان زانودرد با ورزش معمولاً حرکاتی را به شما آموزش خواهد داد که باید آنها را انجام دهید.
خم و راست کردن زانو: طاقباز خوابیده و سر خود را روی یک حوله قرار دهید به طوری که سر بالاتر از بدن باشد. تا جایی که میتوانید زانوی خود را خم کرده و کششی ملایم و متعادل ایجاد کنید.
اعمال فشار بر توپ: طاقباز خوابیده و یک توپ ورزشی کوچک را میان دو زانوی خود قرار دهید. با صاف کردن زانوها به توپ فشار آورده و عضلات چهار سر ران را منقبض و سفت کنید.
کشیدن ران در حالت ایستاده: دستها را بر روی پشتی یک صندلی گذاشته تا تعادل خود را حفظ کنید. کمر و زانوها را صاف کرده و پای خود را به آرامی به عقب و بالا حرکت دهید و همزمان عضلات باسن را منقبض و سفت کنید.
منقبض کردن استاتیک عضلات چهار سر ران: برای انجام این ورزش، روی زمین نشسته و یک حوله حلقه شده را زیر زانوی خود قرار دهید. حالا با فشار وارد کردن به زانو، عضلات جلوی ران را سفت و منقبض کنید.
یکی از دلایل بروز درد، ابتلا به آرتروز زانو است. برای درمان ساییدگی زانو، پزشک متخصص ممکن است یکی از روشهای درمانی زیر انجام دهد.
فیزیوتراپی
استفاده از ابزارهای کمکی مانند عصا، کفشهای طبی، بریس یا محافظ زانو
ماساژ درمانی
درمان با پالس مغناطیسی
PRP
اوزون تراپی
تجویز داروهای مسکن، ضدالتهاب غیراستروئید، ضد روماتیسم، کورتیکو استروئیدها و داروهای مکمل روانکننده
احساس درد در زانو یکی از عمدهترین علائم دررفتگی کشکک زانو، دررفتگی مفصل زانو یا ابتلا به آرتروز زانو است. در این شرایط با اطلاع از علائم هر بیماری میتوانیم برای درمان سریعتر اقدام کنیم. مهمترین موضوع در درمان اینگونه بیماریها، تغییر سبک زندگی و انجام ورزش به صورت روزانه است. زمانیکه عضلات چهار سر ران قوی شوند، فشار کمتری به زانوها وارد میآید. شما برای تقویت عضلات چهار سر ران و جلوگیری از زانو درد، چه ورزشهایی انجام میدهید؟