ما در طول روز از مفاصل زانو و ران به شدت کار می‌کشیم و گاهی به دلیل نشستن‌های زیاد، ورزش غیراصولی یا بی‌تحرکی، اضافه وزن و ... فشار مضاعفی را نیز بر زانو وارد می‌کنیم. این فشارها و آسیب‌ها گاهی با علائم خاصی در ابتدای عارضه همراه نیست و همین عدم آگاهی، شدت و گستره بیماری را افزایش می‌دهد. قفل شدن زانو یکی از مشکلاتی است که اشاره کردیم، پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از بروز این عارضه، بخش "علت قفل شدن زانو" را با دقت بیشتری مطالعه کنید.
قفل شدن زانو چیست؟
زمانی‌که بنا به هر دلیلی شخص توانایی خم و راست کردن زانوی خود را نداشته باشد، اصطلاح قفل شدن زانو بکار می‌رود. قفل شدن زانو وضعیت دردناکی بوده و مانع انجام هرگونه فعالیتی اعم از نشستن، راه رفتن و بالارفتن از پله‌ها می‌شود.
به عبارتی ساده‌تر می‌توان گفت که ابتلا به این عارضه، دامنه حرکت فرد را کاملاً محدود خواهد کرد. در این شرایط وقتی می‌خواهید پای خود را صاف کنید، زانو به زاویه‌ای بین 10 تا 30 درجه محدود می‌شود، چون مفصل برای جلوگیری از بروز درد، باز نخواهد شد.
دسته‌بندی یا انواع قفل شدن زانو
به صورت کلی دو دسته‌بندی برای عارضه قفل شدن زانو وجود دارد که در یکی از آنها بنا به دلایل مکانیکی فرد نمی‌تواند زانوی خود را حرکت داده که اصطلاحاً به آن قفل شدگی واقعی نیز گفته می‌شود.در دسته دیگر به دلیل بروز درد شدید، زانوی فرد قفل شده که به نوعی قفل‌شدگی کاذب نیز نامیده می‌شود.
علت قفل کردن زانو
برای خم و راست کردن زانو، باید توازنی میان رباط‌های خلفی و قدامی و همچنین مینیسک‌ها برقرار شود. در نتیجه هرگونه اختلالی در این اجزا می‌تواند به قفل شدن زانو منجر شود. قفل شدن زانو می‌تواند بنا به دلایلی چون پارگی رباط‌ها، التهاب غشای سینویال، شکستگی استخوان ران، شکستن کشکک یا استخوان ساق پا و صدمه به غضروف رخ دهد.
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم، عارضه قفل شدن پشت زانو به دو صورت "واقعی" و "کاذب" بروز می‌کند. از عمده‌ترین دلایل این مشکل، ممانعت مکانیکی است که می‌تواند در شرایط زیر ایجاد شود.
پارگی رباط‌های زانو
ابتلا به عارضه استئوآرتریت، آرتروز یا ساییدگی زانو
ابتلا به عارضه استئوکوندریت دیسکان
التهابات مفصل زانو
عوارض جانبی عمل جراحی مفصل زانو
دررفتگی کشکک زانو
شکستگی استخوان دُرشت‌نی یا Tibiaدر مفصل زانو
شکستگی استخوان ران در مفصل زانو
زانوی ضربدری
پارگی مینیسک زانو و قفل شدن زانو
جدا شدن بخشی از بافت غضروف
ابتلا به سندروم یا پارگی پرده پلیکای مدیوپاتلار میانی
انجام حرکات ورزشی شدید
کشیده شدن ماهیچه‌های ران
انواع آسیب‌ها و ضربات وارده به زانو
تورم و تجمع بیش از حد مایع در کپسول مفصل
علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو
در نظر بسیاری از ما قفل شدن زانو یک عارضه ساده، لحظه‌ای و زودگذر است، چرا که خود یکی از علائم و نشانه‌های انواع دیگری از بیماری‌های مفصل زانو است.
اما زمانی‌که این مشکل بنا به دلایلی که در بخش قبلی به آنها اشاره کردیم، به یک عارضه یا بیماری جدی تبدیل شود، با علائم و نشانه‌هایی متفاوت از یک گرفتگی و درد ساده همراه خواهد بود.
عفونت و آبسه مفصل زانو و به دنبال آن تب از شایع‌ترین نشانه‌های قفل شدن زانو است.
حرکات زانو محدود شده و فرد نمی‌تواند آن را خم و راست کند.
فرد درد زیادی را در هنگام لمس زانو حس می‌کند.
زانو در زاویه 45 باقی مانده و بیشتر یا کمتر از این مقدار خم و راست نمی‌شود.
فرد احساس کشیدگی در غضروف زانو دارد.
صدای ساییدگی یا تق‌تق از زانو شنیده می‌شود.
روش‌های درمان قفل شدن زانو
برای درمان زانو درد ناشی از قفل شدن زانو، باید ابتدا علت عارضه را مشخص کرده و سپس روش درمان مشخص شود. به همین دلیل نیز پزشک متخصص علاوه بر بررسی علائم بالینی بیمار، آزمایشات زیر را نیز برای تعیین شدت بیماری و نحوه درمان انجام خواهد داد.
آزمایش خون به منظور شمارش گلبول‌های سفید، فاکتور روماتوئید، سطح اسید اوریک و تعیین میزان رسوبات گلبول قرمز
بررسی و مطالعه مایع سینوویال
MRI زانو
عکسبرداری با اشعه X
پس از انجام آزمایشات و معاینات فوق، پزشک متخصص سطح و شدت عارضه را تشخیص داده و برای درمان اقدام می‌کند. برای درمان خشکی زانو یا قفل شدن آن، دو روش عمده "جراحی" و "غیرجراحی" وجود دارد که یکی از آنها یا هر دو می‌تواند انجام شود.
روش غیرجراحی درمان قفل شدن زانو
روش‌های غیرجراحی می‌تواند به تنهایی یا حتی پس از انجام عمل جراحی درمان قفل شدن زانو مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین انجام هر کدام از این روش‌ها به تشخیص پزشک بستگی دارد.
استفاده از کمپرس گرم یا پدهای گرمایی و کمپرس سرد
مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSADs)
مصرف داروهای شُل‌کننده عضلات
فیزیوتراپی و انجام تمرینات اصلاحی و کششی
درمان قفل شدن زانو با طب سنتی و ماساژدرمانی
درمان قفل شدن زانو با ورزش
ورزش درمانی
تزریق کورتیزون
تزریق PRP یا پلاسمای غنی شده با پلاکت
مگنت‌تراپی
لیزردرمانی
الکتروتراپی
طب‌سوزنی
اولتراسوندتراپی
استفاده از محصولات و لوازم طبی مانند بریس
برای درمان گیاهی قفل شدن زانو می‌توانید از گیاهان دارویی ضدالتهاب مانند دارچین، زنجبیل و زردچوبه برای مصرف یا از روغن‌های گیاهی چون زیتون، نارگیل، اکالیپتوس، آرگان و ... برای ماساژ دادن محل درد استفاده کنید.
روش جراحی قفل شدن زانو
روش درمان جراحی معمولاً زمانی انجام می‌شود که شدت و وسعت عارضه زیاد بوده و با انجام روش‌های غیرجراحی بهبودی حاصل نشده است. البته پس از عمل جراحی نیز باید فیزیوتراپی کنید و تا مدتی زانوبند چهار فنره بپوشید. درمان جراحی عارضه قفل شدن زانو به صورت زیر خواهد بود.
ترمیم مینیسک و غضروف پاره شده زانو
تعویض مینیسک زانو
پیوند مینیسک زانو
جراحی مینیسکتومی یا برداشتن تمام بخش‌های پاره شده مینیسک
جراحی مفصل و برداشتن تمام بخش‌های پاره شده و شکسته مفصل زانو
خارج کردن غضروف پاره شده
تعویض مفصل زانو با پروتز فلزی یا پلاستیکی
معرفی چند ورزش برای قفل شدن زانو
روش ورزش درمانی می‌تواند برای پیشگیری از ابتلا به انواع عارضه‌های زانو مورد استفاده قرار گرفته یا به عنوان یکی از روش‌های غیرجراحی و حتی پس از جراحی تجویز شود. حرکات زیر بهترین راه برای درمان زانودرد با ورزش هستند.
کشش همسترینگ
روی زمین نشسته و پاها را دراز کنید. کف دست‌ها را روی زمین در دو طرف پاها قرار دهید، حالا همزمان با خم کردن بدن، دستانتان را به سمت پاشنه پا بکشید.
کشش عضلات چهار سر ران
ایستاده و پشتی صندلی را با دو دست بگیرید. پنجه پای راست را تا حدی روی زمین بکشید که عضلات پشت ران و باسن منقبض و سفت شوند.
نشستن روی یک پا
بین دو صندلی ایستاده و پشتی صندلی را با دستان خود بگیرید. پای راست را به آرامی به سمت جلو و بالا کشیده، همزمان بدنتان را به سمت پایین بکشید و کمی زانوی راست را خم کنید. وزن بدن شما باید روی پاشنه پای چپ باشد.
صاف کردن و بالا آوردن پاها
به پشت دراز کشیده و کف پای چپ را روی زمین قرار دهید. پای راست را صاف کرده، عضلات آن را منقبض و سپس کل پا را به سمت بالا بکشید. زاویه پای راست با زمین نباید بیشتر از 30 درجه باشد.
سبک زندگی نامناسب و عدم تحرک یکی از ابتدایی‌ترین دلایل قفل شدن زانو و ابتلا به دیگر عارضه‌های این مفصل بزرگ است. شاید بیشتر ما قفل شدن چند ثانیه‌ای زانو را تجربه کرده باشیم اما زندگی روزانه افرادی که به این مشکل دچار می‌شوند، عملاً مختل خواهد شد. بنابراین بهتر است با انجام حرکات کششی و اصلاح شیوه نشستن و راه رفتن، مانع بروز صدمات زانو وهم چنین آرتروز زانو در طولانی مدت شویم. شما چه حرکات ورزشی برای تقویت عضلات چهار سر ران و کاهش فشار روی زانو انجام می‌دهید؟