آرتروز کمر و ستون فقرات یکی از بیماریهای فرسایشی در غضروفهای پوشش دهنده سراستخوانهای درون مفصلی است که معمولا تا سن 45 سالگی بروز پیدا نمیکند. آرتروز را نباید با پوکی استخوان اشتباه گرفت. در اصطلاحات پزشکی تغییرهای فرسایشی ستون فقرات را اسپوندیلوز میگویند. اسپوندیلوز یکی از دلایل اصلی درد ستون فقرات است که به خاطر فرسایش مفاصل با بالا رفتن سن در بدن ایجاد میشود. به طور کلی آرتروز ستون فقرات یا اسپوندیلوز بر اساس ناحیهای که در ستون فقرات به وجود میآید به 3 دسته زیر تقسیم میشوند:
- اسپوندیلوز سرویکس (آرتروز گردن)
- اسپوندیلوز توراسیک (آرتروز قفسه سینه)
- اسپوندیلوز ستون فقرات (آرتروز کمر)
علل ایجاد آرتروز کمر
به طور معمول شیوع بیماری آرتروز کمر در بین مردان زیر 45 سال بیشتر است و با گذر از 45 سال این شیوع در بین زنان هم نیز شایع میشود. به طور کلی آرتروز به دلیل تخریب غضروفهای بین استخوانی در بدن افراد ایجاد میشود که با درد در کمر و گردن همراه بوده و در برخی موارد با ایجاد زائده های استخوانی سبب فشار بر روی عصبهای کمر نیز میگردد. از جمله عوامل تاثیرگذار و تشدیدکنندهی بیماری آرتروز کار کردن مداوم و فرسودگی هر روزه مفصلهای ستون فقرات است.
علائم آرتروز ستون فقرات
علامت اصلی ابتلا افراد به بیماری آرتروز، درد و خشکی کمر یا گردن به ویژه در 30 دقیقه اول روز است. این علائم در طول روز بهتر شده و مجددا در ساعات پایانی روز تشدید میگردد. برخلاف باور عموم مردم کاهش فعالیتهای بدنی راه چاره برای درمان این بیماری نیست، چرا که در نتیجه کم شدن فعالیتهای روزانه عضلات ضعیف میشوند و هر روز فشار بیشتری بر مفصلهای ستون فقرات وارد میکنند. از موارد پیشرفته بیماری آرتروز ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی است که در آن ریشههای عصب و یا نخاع به دلیل تنگ شدن کانالهای نخاعی تحت فشار قرار میگیرند و موجب ایجاد دردهای شدید میگردند.
آرتروز ستون فقرات چگونه تشخیص داده میشود؟
در صورتی که علائم ناشی از بیماری آرتروز را در خود مشاهده کردید، به یک متخصص بیماریهای ستون فقرات مراجعه کنید تا با معاینههای مربوطه این عارضه مانند انجام عکسهای اشعه ایکس و ... بیماری و شدت پیشرفت آن در بدنتان را تشخیص دهد.
درمان قطعی آرتروز ستون فقرات
در حال حاضر درمان قطعی برای آرتروز ستون فقرات و کمر وجود ندارد، اما راهحلهای امیدوارکننده ای برای کاهش پیشرفت آن و همچنین تسکین دردهای ناشی از این بیماری وجود دارد که میتوانید با تجویز پزشک معالج خود از آنها بهره ببرید. معمولا برای درمان آرتروز درمانهای حفاظتی به کار گرفته میشود و برای این منظور رایج ترین روشهای درمانی عبارتند از:
استراحت کنید
یکی از راههای درمان آرتروز ستون فقرات استراحت مطلق به مدت 1 تا 3 روز است. عموما بیشتر از این توصیه نمیشود چرا که موجب ایجاد لختههای خون در رگهای ران پا میشود.
وسایل نگهدارنده
معمولا برای کاهش دردهای ناشی از آرتروز از لوازم طبی خاصی برای پایدار نگه داشتن کمر و گردن استفاده میشود. در ادامه به چند مورد از لوازم طبی مناسب برای آرتروز ستون فقرات اشاره می کنیم:
- بیماران دچار آرتروز گردن بهتر است که از گردن بند طبی و یا بالشتهای طبی در جهت ثابت نگه داشتن گردن خود استفاده کنند.
- کمربند طبی برای حمایت بیشتر از کمر افراد میتواند نقش موثری داشته باشد.
- تشکهای طبی محکم با کاهش فشاری که روی ستون فقرات در زمان خواب به بدن فرد میآورند، موجب کم شدن درد کمر میشوند.
استفاده از دارو به تجویز پزشک
از جمله داروهای مورد استفاده برای درمان دردهای آرتروزی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا سایر داروهای غیرمخدر نظیر کورتیکواستروئیدها هستند که به تسکین درد ناشی از التهاب کمک مینمایند.
فیزیوتراپی
به منظور کنترل روند پیشرفت عارضه اسپوندیلوسیس، فیزیوتراپی بخش مهمی از برنامه درمان را شامل میشود. مطابق با بررسیهای انجام شده فیزیوتراپی میتواند باعث کاهش قابل ملاحظه درد، بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی کسانی که با آرتروز ستون فقرات درگیرند، شود.
الکتروتراپی
یکی دیگر از راههای درمان آرتروز ستون فقرات، الکتروتراپی یا در حقیقت روشهای درمانی غیرفعال شامل لیزر درمانی، اولتراسوند و الکتروتراپی است. فیزیوتراپیستها معمولا ورزشهایی متناسب با شرایط بیمار تجویز میکنند تا فشار زیادی به بدن فرد بیمار نیاید.
درمانهای دستی
برای تسکین دردهای ناشی از بیماری آرتروز، درمانهای دستی (ماساژ) میتواند در بسیاری از موارد تاثیرگذار باشد.
تمرینهای توانبخشی
ورزش کردن برای درمان آرتروز کمر و ستون فقرات نقش موثری دارد، اما توجه داشته باشید که برنامه ورزشی شما میبایست توسط پزشک یا متخصص فیزیوتراپی طرح ریزی شود. از جمله تمرینهایی که معمولا برای درمان آرتروز تجویز میگردد به صورت زیر است:
- تمرینهای تقویت کمر و گردن
- تمرینهای ایروبیک (هوازی) کم برخورد
- تمرینهای افزایش دامنه حرکتی
- اوزونتراپی
درمان آرتروز کمر در طب سنتی
نتایج بهدست آمده در جهت درمان آرتروز به این ترتیب است که طب سوزنی، درمانی ایمن برای بیماران مبتلا به آرتروز، کمر درد یا سر درد به شمار میآید.
درمان گیاهی آرتروز ستون فقرات
برای درمان آرتروز ستون فقرات، گیاهان دارویی زیادی وجود دارند که البته قبل از اینکه بخواهید از آنها استفاده کنید لازم است تا حتما درباره آن با پزشک خود مشورت کنید. از جمله داروهای گیاهی که برای بهبود آرتروز گردن، کمر و ستون فقران موثر هستند، عبارتند از پنجه شیطان، زنجبیل و پوست بید، گلوکزآمین و کندرویتین.
حرف آخر
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، راهحل قطعی برای درمان این بیماری پیدا نشده است، اما روشهای درمانی بسیاری برای کاهش روند پیشرفت یا دردهای این بیماری وجود دارد که میتوانید با استفاده درست از آنها، زندگی راحتتر و آسانتری داشته باشید.